نمایش مد و لباس (فشن شو) را میتوان گفت از شهر نیویورک در آمریکا شروع شد و با لندن و میلان ادامه پیدا کرد و در شهر پاریس پایان یافت. دلیل انتخاب این ۴ شهر به عنوان پایتخت مد، تاثیر مهم آن ها در فرهنگ، هنر و موقعیت حساس جغرافیایی آن‎هاست که بر مد تاثیر می‌گذارند. در این مطلب روند شکل گیری و تثبیت این شهرها به عنوان پایتخت‌‌های مد شرح داده می‌شود.

فرهنگ آمریکا علی‌رغم برخی اصول ثابت مانند فردگرایی، برابری طلبی و ایمان به آزادی و دموکراسی، به دلیل تاثیر پذیرفتن از مهاجران، دارای تنوع و گوناگونی است. مهاجران آمریکا با جذب شدنشان در جامعه در شکل‌‎گیری فرهنگ این کشور سهیم بوده‌اند. آن‌ها باعث انعطاف‌پذیرتر شدن جامعه شده‌اند؛ به گونه‌‏ای که برخی محققان، هویت آمریکایی را یک هویت افسانه‌ای می‌دانند.

کلاه‌ها و چکمه‌های کابوی و ژاکت‌‎های چرمی از المان‎‌های پوشاک در فرهنگ آمریکاست که الهام از آن‏ها همچنان در خیلی از مجموعه‌ها دیده می‏‌شوند. اما نمادهای اصلی مد آمریکا شاید شلوار جین و لباس‌‏های ورزشی باشند. به عنوان مثال جین آبی Blue jeans که در سال 1873 در طول جنگ جهانی دوم توسط لوی اشتراوس Loeb Strauss، تاجر آمریکایی آلمانی در سان فرانسیسکو به عنوان لباس کار رایج شد، یک قرن بعد توسط بسیاری از نوجوانان آمریکایی مورد استفاده و الهام قرار گرفت. امروز کشور آمریکا، سالیانه حدود ۴۵۰ میلیون دلار شلوار جین به فروش می رساند.

یکی دیگر از ترند‎های مد که در ایالات متحده شروع شده است، پوشیدن لباس و کفش‎‌های ورزشی مانند Converse یا Nike است. این عناصر معروف مد، به خوبی نشان دهنده‎‌ی این هستند که آزادی، دموکراسی، سیستم جمهوری و نبود سلطنت و دنیای جدیدی که در رویای آمریکایی تعریف می‎‌شود، در مد این کشور نیز بازتاب یافته‌‎اند و دنیا را تحت تاثیر قرار داده‎‌اند. مد و فشن در کشور آمریکا، رسمی و مختص به طبقات بالا نیست و از زمان شکل‏گیری‎‌اش نسبتاً فراگیر بوده است.

تاثیر کابوی در کت واک‌های فشن شو

استایل آیکونیک چرمی آمریکایی

در زمان جنگ جهانی اول، سردبیر آمریکایی نشریه Vogue، متوجه شد که کار در آتلیه‌‎های مد فرانسه به دلیل جنگ متوقف می‎‌شود. در آن زمان پاریس چراغ اصلی مد بود، بنابراین بدون طرح‌‎های فرانسوی، مد در آمریکا وجود نداشت و چیزی برای پر کردن صفحات ووگ نبود. او بهترین طراحان لباس را تشویق کرد تا طرح‎‌های خود را برای نمایش در یک نمایشگاه خیریه در سالن رقص Ritz-Carlton ارائه دهند و زنان طبقات بالا را متقاعد کرد که بلیط بخرند و به نمایشگاه بروند.

در سال 1943 و زمان جنگ جهانی دوم بود که دنیای مد در همان مخمصه قرار گرفت و فعالان حوزه مد به دلیل اشغال شهر توسط نازی‌ها نتوانستند به پاریس که پایتخت مد بود، برسند. بنابراین برای منحرف کردن جهان از مد فرانسوی، هفته مطبوعات در نیویورک ترتیب داده شد و در نتیجه آن، نخستین هفته‌ی مد نیویورک نیز در این سال برگزار شد.

تصویر زیر مربوط به اولین نمایش مد و لباس 1943 در نیویورک است.

ایتالیا سرچشمه تمدن غرب است و بیش از 2000 سال محل تلاقی جهان بوده است. در قرون وسطی، کلیسای کاتولیک روم به عنوان نیروی متحد کننده در اروپا جایگزین امپراتوری روم شد. پس از آن، در دوره رنسانس، در فلورانس، حلقه‌ای از معماران، نقاشان و مجسمه‌سازان به دنبال احیای هنر کلاسیک بودند.

اما در قرن 20‌ام، جنبش جدیدی به نام فاشیسم به رهبری بنیتو موسولینی، محبوبیت فزاینده‎ای پیدا کرد. سپس فاشیسم ایتالیایی الگویی برای جنبش‌های مشابه در اروپا و آمریکای لاتین شد. بدین ترتیب تغییر سیستم سیاسی در ایتالیا و به چپ متمایل شدن سیاست در این کشور، باعث شکل‌‏گیری جنبش‏‌های هنری مثل فوتوریسم شدند که سرعت و تکنولوژی زندگی مدرن را ستودند. در نتیجه فرهنگ ایتالیا از زمان امپراطوری روم دچار تغییرات دوره‏ای زیادی شده است.

مد در ایتالیا به قرن یازدهم برمی‌گردد و در دوران رنسانس به اوج خود می‌‎رسد. جایی که زنانی مانند کاترین مدیچی نمادهای مد بودند. مردم و توریست‌ها در ایتالیا می‌توانند در شهرهای هنری و میراث جهانی یونسکو، جایی که ارزش تاریخی-هنری آن غیرقابل اندازه‌گیری است، خرید کنند. مد ایتالیا در قرن هفدهم به دلیل عقب ماندن از انقلاب صنعتی رو به افول رفت. اما فلورانس دوباره در دهه‌های 1950 و 1960 به دوران اوج خود بازگشت و به عنوان پایتخت مد افراد ثروتمند و مشهور ظاهر شد. در نتیجه مد ایتالیایی با زرق و برق سینما و زندگی پرحاشیه بازیگران زن، دوباره سر زبان‌ها افتاد.

در دهه 1460، مد زنان ایتالیا از لباس های یقه بلند و موهای بافته شده دور سر به یقه های V شکل و بافته های بلندتر تغییر کرد. دامن های جمع شده و چین دار رایج بود. در حالی که مردان برای برجسته کردن قسمت بالایی بدن خود تلاش می کردند، زنان برعکس عمل می کردند. قسمت بالا و سینه همیشه متناسب بود و قسمت کمر به عنوان ریزترین قسمت بدن برجسته می شد. سپس نیمه پایینی بدن با استفاده ا دامن تا حد امکان پر به نظر می رسید. آستین‌های گشاد و پف‌دار سبک‌های محبوب بودند و زنان ثروتمند اغلب آستین‌های خزدار داشتند. کفش های پاشنه دار می پوشیدند تا لباس هایشان در خیابان های نمناک و کثیف کشیده نشود. در آن دوره ایتالیا لباس برای راحتی نبود، زیرا زنان معمولاً حدود 5 لایه لباس می پوشند.

مارینا برتی بازیگر و یک از نمادهای مد ایتالیا در دهه ۴۰ و اوایل ۵۰ میلادی

بنابراین مد در ایتالیا نیز همچون انگلیس شامل چندین گرایش مختلف است که یکی از آن‎ها لباس‌های رسمی‌تر و مد بالاست که تاریخ و سنت کشور را نیز تداعی می‌کنند. آن یادآور میراث فلورانس در دوران رنسانس هستند و از سویی دیگر به دلیل شکل‌گیری جنبش‌های هنری مثل فوتوریسم، میزبان نوآوری‌های زیادی است. ایتالیا هر سال ارتباط خود با تکنولوژی را با خلاقیت‌هایی مثل هفته‌های مد آنلاین و نمایشگا‌ه‌های مد و فناوری رونمایی می‌کند.

فشن شو میلان – برند FENDI – بهار و تابستان ۲۰۱۹

مد الهام گرفته از فوتوریسم

میلان در قرن 20 به عنوان محلی که در آن لباس‌های آماده برای پوشیدن ساخته می‌شد، ظاهر شد. به دلیل وجود خیاط خانه‌های زیاد و قیمت تمام شده مناسب زندگی و تولید انبوه در این شهر، برای برندها بهتر بود تا مراکز تولید یا دفاتر خود را در این شهر تاسیس کنند. بنابراین، مد میلان نسبت به فلورانس کاربردی‌تر و به ‎صرفه‌تر بود و این شهر، پایتخت مد ایتالیا و جهان شد. هفته مد میلان، در سال 1958 همزمان با اوج گیری مد و سینمای بعد از جنگ در ایتالیا تأسیس شد.

نخستین هفته‌ی مد میلان

فرانسه بر اساس رویدادهای تاریخی و سیاسی شکل گرفته است. سبک زندگی بشدت تجملی دربار فرانسه، از عوامل انقلاب و تبدیل سیستم پادشاه‌ی به جمهوری در فرانسه بود و مهم بودن این کشور در فرهنگ و مطرح بودن زبان فرانسوی و استعمارگری فرانسه، باعث شکل‌گیری روحیه‌ی برتربینی و تعریف نوع خاصی از اصالت در این کشور شد که تا حد زیادی با پوشاک تعریف می‌شد و پس از انقلاب فرانسه و در ادامه طی جنگ‌های جهانی، کم‎رنگ شد.

ارتباط فرانسه با مد به طور گسترده‌ای در زمان سلطنت لوئی چهاردهم شکل گرفت، هنگامی که کالاهای لوکس تحت کنترل سلطنت بود و دربار فرانسه، با ایجاد مطبوعات مد در اوایل دهه 1670، صنعت مد را با بازاریابی طرح‌ها به مردم خارج از دربار فرانسه معرفی کرد و مفاهیمی مانند تغییر سبک را در مد رواج داد. تصاویر چاپ شده مجلات اولیه مد، مرد یا زنی با جدیدترین مد را به صورت سر تا پا به تصویر می‌کشیدند. گاهی‌اوقات این تصویر از پشت به تصویر کشیده می‌شد تا جنبه دیگری از لباس را به نمایش بگذارد.

یکی دیگر از راه‌های رواج یک مد خاص از طریق دربار فرانسه، به‌ تصویرکشیدن افراد سلطنتی با مدهای برجسته توسط نقاشان بود. یکی از سوژه‌های این نقاشی‌ها، لوئی چهاردهم بود که به دلیل طاسی شروع به استفاده از کلاه‌گیس موهای فر شده کرد و در نتیجه اینکار، پوشیدن کلاه‌گیس بیش از یک قرن به طول انجامید.

لوئی چهاردهم و کلاه گیس معروفش / کلاه گیس فرانسوی ها

در نتیجه اسراف، دربار سلطنتی فرانسه هزینه‌های هنگفتی را برای ادامه روند خود از دهقانان جمع‌آوری کرد و این یکی از عوامل متعددی بود که راه را برای انقلاب فرانسه هموار کرد. طبقه کارگر دهقانان فرانسوی در جریان انقلاب فرانسه برای آزادی مبارزه کردند و گروهی از آنان به نام Sans-culottes یا بدون شلوار کوتاه‌ها، پوشیدن کلاه‌گیس‌ و شلوارهای تا زانو شبیه به اشراف را رد کردند و در عوض از سبک‌های غیررسمی (شلوارهای بلند و موهای طبیعی) استفاده کردند. همین لباس‌ها راهی برای مبارزه بود.

بعد از انقلاب، فرانسه سلطه خود را در صنعت haute couture در سال‌های 1860-1960 از طریق تأسیس خانه‌های بزرگ مد، مطبوعات و نمایش‌های مد گسترش داد. اولین خانه مدرن couture پاریسی کار چارلز فردریک ورث  انگلیسی است که از 1858-1895 بر این صنعت تسلط داشت. ولی در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20، کوکو شنل بر خلاف سبک پاریسی شیک، زن جوان قوی و ورزشکار و شخصیتی را که بسیار بیشتر با معیارهای جدید مطابقت داشت، در لباس‌‎هایش تبلیغ کرد و از این زمان کم کم مد سطح بالا محبوبیت عمومی خود را از دست داد. طی جنگ‌های جهانی، خانه‌های مد بسته شدند و مد بعد از جنگ از طریق نگاه جدید معروف کریستین دیور در سال 1947 به شهرت رسید که شامل لباس‌هایی با کمر کوچک و دامن‌های کامل بود. استفاده بی‌رویه از پارچه و ظرافت زنانه طرح‌ها بسیار برای مشتریان پس از جنگ جذاب بود.

لباس گروه شلوار کوتاه ها در فرانسه – قرن ۱۸

تا قبل از دهه 1960 Couture به عنوان مد روز باقی ماند اما در این دهه بسیاری از جوانان به دنبال سبک‌های معمولی‌تر بودند. بنابراین طراحانی مانند سن لوران با راه‎اندازی prêt-port-porter یا Ready To Wear و گسترش مد فرانسوی به تولید انبوه، ترندهای جدیدی را در دهه‎‌های 70 و 80 ایجاد کردند و اولین هفته‌ی مد پاریس در 1973 برگزار شد و مد فرانسوی کمی از حالت سطح بالا و اسراف‎گرایانه خود خارج شد. اما همچنان مد couture در فرانسه از جایگاه بالایی برخوردار است.

اولین هفته‌ی مد پاریس

هفته مد لندن از سال ۱۹۸۴، در ماه های فوریه و سپتامبر به همت شورای مدیریت با همکاری سازمان کسب و کار و انجمن مد بریتانیا برگزار شد. هفته مد لندن همچنین توانست موافقت بسیاری از شرکت‌ها و کمپانی‌های بزرگ را به عنوان حامی مالی جلب کند از میان این کمپانی‌ها می‌توان به کمپانی آلمانی مرسدس بنز و شرکت بین یکی از بزرگترین مراکز طراحی مد دنیا اشاره کرد. رویداد بین‌المللی tony and goy که هم اکنون سالانه بیش از ۵۰۰۰ بیننده و خبرنگار را به سوی خود جلب می‌کند، توانسته است درآمدی بالغ بر ۴۰ تا ۱۰۰ میلیون پوند برای شرکت‌کنندگانش فراهم کند. هفته مد لندن به شکلی طراحی شده است که می‌توان آن را به عنوان خرده فروشی متمرکز اطلاق کرد. این شهر یکی از خوش‌پوش‌ترین شهرهای دنیا است که اغلب ماندگارترین فشن‌ها نیز از این شهر برخواسته است. لندن اولین شهری بود که هفته مد دیجیتالی را برگزار کرد و با پخش زنده اینترنتی باعث شد که افراد عادی نیز بتوانند مستقیم کت‌واک‌های معروف دنیا را ببینند.

صنعت مد بزرگترین سرمایه بریتانیاست و دارای طیف گسترده‌ای از طرح‌های خارجی است که با سبک‌های مدرن بریتانیایی ادغام شده‌اند. طراحی معمول انگلیسی بسیار شیک است اما اخیراً به دلیل ابتکار و نوآوری‌ها بسیار غیرمتعارف شده‌اند و سبک سنتی تبدیل به ترکیبی با تکنیک‌های مدرن شده است. در صنعت مد و طراحی لباس بریتانیا، سبک‌های قدیمی و ماندگار که هنوز هم پرطرفدار هستند نقش بسیار پررنگی بازی می‌کنند. متخصصین مد انگلستان با تلفیق و تطبیق مدهای قدیمی و جدید باعث شده‌اند سبک بریتانیایی منحصر به فرد و دارای زیبایی بوهمیایی باشد به طوری که بسیاری از مراکز مد دیگر سعی در تقلید از سبک بریتانیایی دارند.

در حال حاضر محل اصلی برگزاری هفته مد لندن، در ساختمان سامرست هاوس در قلب لندن است. این ساختمان قدیمی که در قلب لندن قرار دارد، طی سال‌های ۱۷۷۶ تا ۱۷۹۶ بنا شده و از جمله بناهای طراح ویکتوریا است که توسط سر ویلیام چامبرز ساخته شده‌است. چادرهایی که در حیاط مرکزی این عمارت برپا می‌شود، محل اصلی کت‌واک به‌شمار می‌رود و هر سال بزرگ‌ترین طراحان دنیا برای ارائه آخرین دستاوردهایشان راهی آنجا می‌شوند. در طول نمایشگاه و نمایش هفته مد لندن، سالانه بیش از ۱۵۰ طراح سرشناس مد حضور دارند. در همین حال و در کنار هفته مد لندن، بسیاری از کمپانی‌های کوچک نیز با راه‌اندازی برنامه‌های خود سعی در جذب مشتری هستند. این گروه‌ها عموماً در ساختمان‌ها یا در چادرهایی در مرکز شهر لندن، برنامه خود را برگزار می‌کنند. این بنیادها عموماً خصوصی هستند و با حمایت شرکت‌ها و برندهای کوچک‌تر به فعالیت مشغولند.

مد کت و شلوار در دوران ویکتوریا – شهر لندن انگلستان

بنابراین ریشه تاریخ مد بریتانیا در پادشاهی است. بسیاری از مردم عادی آرزو داشتند که شبیه اعضای خانواده سلطنتی باشند و در هر دوره فردی از خانواده سلطنتی، آیکون مد دوران بوده است. مانند پرنسس دایانا که سبک پوشش او توسط زنان در سراسر جهان تقلید شد و شاید به همین دلیل ابداعات مد در بریتانیا، اکثرا البسه رسمی هستند. اما جریان‌هایی نیز وجود دارند که خلاف این را ثابت می کنند. در اواخر دهه 1940 و 1950، مردان جوان طبقه کارگر در جنوب و شرق لندن، که علاقه شدید به براندازی وضعیت موجود داشتند، طرز لباس پوشیدنی را ابداع کردند که به اصطلاح، Teddy boy نامیده شد و کت شلوارهای خاص گشاد، کفش سوییت و موهای شانه زده آن‌ها، ژست‌های نوجوانان را در سراسر جهان تغییر داد.

شهر لندن با اسکله‌های پررونق و اقتصاد قوی تجاری، در اواخر قرون وسطی به عنوان قطب طبیعی تجارت و مبادلات فرهنگی عمل کرد و به عنوان یک بندر مهم گسترش یافت. لندن به عنوان یک نقطه عبور در سیستم مد بین‌المللی عمل می‌کرد و محصولات اولیه مانند پشم را صادر می‌کرد و لوکس‌هایی مانند خز و گلدوزی را وارد می‌کرد و کم کم جایگاه خود را در مد بریتانیا و جهان بدست آورد.

پرنسس دایانا آیکون مد سلطنتی انگلستان به مدت ۲۰ سال

بنابراین سبک‌ها و تاثیر زیاد لندن در مد، هفته مد را برای اولین بار در اکتبر 1983 به این شهر کشاند. به نظر می‌رسد تنوع و انرژی پایتخت بریتانیا در اوایل قرن بیست و یکم روحیه‌ی ماجراجویانه را تقویت می‌کند و به همین دلیل گاهی البسه رسمی که بر تن خانواده سلطنتی می‌بینیم و در موارد دیگر، جریان‌های مد خیابانی در هفته‌های مد مشاهده می‌شود.

اولین هفته‌ی مد لندن